- Κρόνος -
|
- Κρόνος - |
|
Οπως και ο Δίας, έτσι και ο Κρόνος έχει πυκνή ατμόσφαιρα γεμάτη νέφη από υδρογόνο (97%), ήλιο (3%) και μεθάνιο (0,5%) και παρουσιάζει διαφορική περιστροφή, δηλαδή ο ισημερινός του περιστρέφεται με περίοδο 10 ωρών και 14 λεπτών , ενώ σε μεγαλύτερα πλάτη έχει περίοδο περιστροφής 10 ώρες και 38 λεπτά ! Ο Κρόνος εκτελεί μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον Ηλιο σε 29,46 χρόνια, δηλαδή αν ζούσατε στον Κρόνο ο ένας χρόνος θα διαρκούσε 29,5 έτη Γης ! Ο Κρόνος είναι λίγο ψυχρότερος από το Δία με θερμοκρασίες της ταξης των - 140οC, θερμοκρασία μεγαλύτερη από την αναμενόμενη, γεγονός που σημαίνει ότι και στον Κρόνο, όπως και στο Δία, πρέπει να υπάρχει κάποια εσωτερική πηγή ενέργειας.
Η ταχύτητα των ανέμων έιναι πολυ μεγαλύτερη στον Κρόνο και γι’ αυτό οι σχηματισμοί των νεφών είναι σχετικά παροδικοί, ενώ δεν παρατηρείται σαφής διάκριση ζωνών και ταινιών. Παρόλα αυτά ο δίσκος του παρουσιάζει κάποιες λαμπρές ζώνες και σκοτεινές ταινίες, καθώς και χρώσεις όμοιες με τις παρατηρούμενες στο δίσκο του Δία. Μια φαιά κηλίδα που παρατηρήθηκε παρουσιάζει κάποια ομοιότητα με την ερυθρή κηλίδα του Δία, έχουν παρατηρηθεί όμως και παράξενες χαρακτηριστικές λευκές κηλίδες.
Ο κόκκινος αυτός σχηματισμός από νέφη, είναι ορατός στο νότιο ημισφαίριο του Κρόνου. Η διαφορά χρώματος ανάμεσα στην κόκκινη κηλίδα και στα γαλάζια νέφη που την περιβάλλουν, υποδεικνύει ότι το υλικό που βρίσκεται μέσα στην κηλίδα περιέχει κάποια ουσια που απορροφά το μπλε και το μωβ από το φως του Ηλιου και εμφανίζεται κόκκινη. Ο σχηματισμός αυτός παρέμεινε αναλλοίωτος για αρκετούς μήνες μετά τη λήψη της φωτογραφίας στις 6 Νοεμβρίου, 1980 από απόσταση 8,500,000 km.
Ο Κρόνος έχει 17 δορυφόρους οι οποίοι είναι : Ατλας, Ελένη, Πανδώρα, Επιμηθέας, Ιανός, Μίμας, Εγκέλαδος, Τηθύς, Τελεστώ, Καλυψώ, Διώνη, Διώνη Β, Ρέα, Τιτάνας, Υπερίωνας, Ιαπετός, Φοίβη.
Η φωτογραφία λήφθηκε στις 21 Ιουλίου, 1981, όταν το διαστημόπλοιο ήταν 33,9 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τον πλανήτη. Διακρίνονται οι δακτύλιοι του Κρόνου, καθώς και οι δορυφόροι Ρέα και Διώνη (ως μικρές κουκίδες ) κάτω και κάτω δεξιά αντίστοιχα.
Στη φωτογραφία φαίνεται ο Κρόνος και δύο από τα φεγγάρια του, η Τηθύς και η Διώνη, που φωτογραφήθηκαν από τον Voyager 1 από απόσταση 13 εκατομμυρίων χιλιομέτρων. Η σκιά των δακτυλίων του Κρόνου πέφτει πάνω στα νέφη του. Το χώρισμα του Cassini (η σκοτεινή περιοχή που χωρίζει τον εξωτερικό από το δεύτερο δακτύλιο του Κρόνου) έχει μήκος 3500km και μπορείτε να το διακρίνετε άνετα. Κοντύτερα στον πλανήτη είναι ο τρίτος δακτύλιος ( C ), που διακρίνεται όμως αμυδρά.
Ο Μίμας, ο μεγαλύτερος δορυφόρος που βρίσκεται πιο κοντά στον Κρόνο, παραλίγο να καταστραφεί μετά από μια γιγαντιάια σύγρκουση. Από μελέτες του κρατήρα Herschel, που φαίνεται στη φώτο, οι επιστήμονες κατέληξανστο συμπέρασμα ότι οι εωτερικοί δορυφόροι των εξωτερικών πλανητών έχουν καταστραφεί και επαναδημιουργηθεί πολλές φορές στην ιστορία τους. Τα τοιχώματα του κρατήρα Herschel έχουν ύψος 5 km και η κεντρική του κορυφή υψώνεται 6 km πάνω από τον κρατήρα. Η διάμετρος του Μίμα είναι 394 km.
Ο Εγκέλαδος είναι ο δεύτερος σε μέγεθος δορυφόρος του Κρόνου. Παρόλο που ο Εγκέλαδος φαίνεται να έχει πληθώρα κρατήρων στην επιφάνειά του, πολλές περιοχές καλύπτονται από λάβα, με αποτέλεσμα οι κρατήρες να μην είναι εμφανεις παντού. Αυτό επιβεβαιώνει την ηφαιστειακή δράση που σημειώθηκε παλαιότερα στον Εγκέλαδο.
Η επιφάνεια του Εγκέλαδου μοιάζει πολύ με αυτή του δορυφόρου του Δία, Γανυμήδη. Μερικές περιοχές είναι λείες, ενώ άλλες είναι γεμάτες κρατήρες με διάμετρο 35 ως km. Η διάμετρος του Εγκέλαδου είναι 500km και έχει τη φωτεινότερη επιφάνεια από όλους τους δορυφόρους του Κρόνου.
Η Τηθύς έχει διάμετρο 1100km και εμφανίζει πολλούς κρατήρες στην επιφάνειά της. Ενας απο αύτους είναι ορατός περίπου στο μέσο της φωτογραφίας και γύρω του υπάρχει λάβα. Στη φωτογραφία μπορείται να διακρίνετε και το Φαράγγι της Ιθάκης, που ξεκινά από κεντροαριστερά της φωτογραφίας μέχρι τον κρατήρα, καλύπτοντας τα τρία τέταρτα της περιφέρειας της Τηθύος.
Η Διώνη είναι το τέταρτο μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου. Οι συνεχείς προσκρούσεις στην επιφάνειά της, εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια δε μας επιτρέπουν να προσδιορίσουμε το γεωλογικό παρελθόν της Διώνης. Παγωμένα υγρά αναδύθηκαν από τις ρωγμές στην επιφάνειά της και σχημάτισαν τα φωτεινά σημεία που βλέπουμε στη φωτογραφία.
Η πυκνότητα του Δορύφόρου Ρέα, υποδηλώνει ότι κατά το μεγαλύτερο μέρος της αποτελείται από παγο και σε μικρό ποσοστό απο βράχους. Προσέξτε τους κρατήρες στην παγωμένη επιφάνεια της Ρέας που είχαν σχηματιστεί στα αρχαία χρόνια αλλά παραμένουν αναλλοίωτοι ως σήμερα.
Ο Τιτάνας είναι ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου και έχει το μέγεθος περίπου του Ερμή, με διάμετρο 5150km. Η φωτογραφία λήφθηκε ενώ ο ήλιος είναι ακριβώς πίσω από τον Τιτάνα. Ο Τιτάνας έχει ατμόσφαιρα που αποτελείται από αέριους υδρογονάνθρακες και άζωτο.
Ο μικρός δορυφόρος του Κρόνου, Υπερίωνας, αντίθετα με τους υπόλοιπους δεν έχει κυκλικό σχήμα, αλλά περίεργο και ακανόνιστο. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο Υπερίωνας πρέπει παλαιότερα να ήταν μεγαλύτερος και σφαιρικός. Εχει διαστάσεις 370 x 280 x 225 km και περιστρέφεται αμέσως μετά την τροχιά του Τρίτωνα.
Το ημισφαίριο του Ιαπετού που φαίνεται στη φωτογραφία καλύπτεται από εξαιτερικά σκοτεινό υλικό, ενώ το άλλο καλύπτεται με φωτεινή ύλη. Η "διχοτόμηση" αυτή προβλημάτισε τον Giovanni Cassini, τον αστρονόμο που ανακάλυψε τον Ιαπετό, και που παρατήρησε ότι ο δορυφόρος ήταν ορατός μόνο κατά το ένα του ημισφαίριο. Για την εξήγηση του φαινομένου, έχουν προταθεί δύο θεωρίες. Σύμφωνα με την πρώτη, σκοτεινή ύλη από το δορυφόρο Φοίβο, μπαίνει στην τροχία του Ιαπετού και προσκολλάται πάνω του. Κατά τη δεύτερη θεωρία, η σκοτεινή ύλη προέρχεται από ηφαιστειακές εκρήξεις από το εσωτερικό του Ιαπετού.
Οι παρατηρήσεις από τη Γη έδειξαν ότι το σύστημα δακτυλίων του Κρόνουαποτελείται από τέσσερις δακτυλίους διαφορετικής λαμπρότητας Α, Β, C, D, (και το δακτύλιο F, που βρίσκεται ακριβώς πριν τον Α ) από τους οποίους ο εξωτερικός έχει μέση λαμπρότητα και χωρίζεται από το δεύτερο με μία σκοτεινή περιοχή που ονομάζεται το χώρισμα του Cassini. Στη συνέεια υπάρχει ένα μικρότερο χάσμα, ο τρίτος πιο αμυδρός δακτύλιος και τέλος ο τέταρτος που δεν φαίνεται στο τηλεσκόπιο και που ανακαλύφθηκε αργότερα με ειδική φωτογραφική τεχνική. Ο τελευταίος δακτύλιος ( D ), φαίνεται να φθάνει μέχρι την επιφάνεια του πλανήτη.
Η εξωτερική διάμετρος του συστήματος είναι περίπου 275.000 km, ενώ το πάχος μόλις 10 km. Τα σωματίδια που αποτελούν τους δακτυλίους είναι μεγέθους από μερικά εκατοστά ως μερικά μέτρα και πρόκειται για στερεά σωματίδια αμμωνίας, παγοκρυστάλλους, αλλά και ίχνη πυριτίου και άνθρακα.
Η φωτογραφία λήφθηκε καθώς το διαστημόπλοιο εγκατέλειπε την τροχία του Κρόνου. Ο δίσκος του πλανήτη ρίχνει τη σκιά του στους δακτυλίους του. Το υπόλοιπο σύστημα των δακτυλίων φωτίζεται από τον Ηλιο. Η σκοτεινή ζώνη που βλέπετε χωρίζει τον εξωτερικό δακτύλιο Α από τον δακτύλιο Β. O δακτύλιος C είναι πολύ πιο σκοτεινός και εγγύς στον πλανήτη. O δακτύλιος F μόλις που διακρίνεται.
Ο δακτύλιος F, ακριβώς πριν το κύριο σύστημα των δακτυλίων, έχει μια πολύ πολύπλοκη δομή. Στη φωτογραφία βλέπετε ότι αποτελείται από δύο μικρούς φωτεινούς δακτυλίους και ένα σκοτεινότερο ανάμεσά τους. Οι φωτεινοί δακτύλιοι περιέχουν μικρά φωτεινά θραύσματα με πυκνή σύσταση, ποθ δίνουν την εντύπωση, ότι "χρυσαφίζουν". Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο δακτύλιος F μπορεί να περιέχει μικρούς δορυφόρους του Κρόνου.
Η φωτογραφία έχει ληφθεί από το τηλεσκόπιο Hubble της NASA. Ενώ συνήθως οι αστρονόμοι παρατηρούν τον Κρόνο με τους δακτύλιους του σε μεγάλη κλίση, στη φωτογραφία αυτη οι δακτύλιοι μόλις που διακρίνονται γιατί η Γη, τότε, βρισκόταν στο επίπεδο του Κρόνου.
Ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου, ο Τιτάνας, ρίχνει τη σκιά του πάνω στο δίσκο του Κρόνου. Οι υπόλοιποι δορυφόροι φαίνονται άσπροι εξαιτίας των φωτεινών, παγωμένων τους επιφανειών. Ορατά είναι τα τέσσερα φεγγάρια από αριστερά προς τα δεξιά Μίμας, Τηθύς, Ιανός και Εγκέλαδος. Μροστά από το σύστημα των δακτυλίων ορατοί είναι και ο Προμηθέας στην δεξιά άκρη και η Πανδώρα στα αριστερά. Τη σκιά τους στον Κρόνο ρίχνουν και οι δακτύλιοί του, αφού κατά τη στιγμη της φωτογράφησης ο Ηλιος ήταν ακριβώς από πάνω από τον Κρόνο.
Στην κάτω φωτογραφία οι δακτύλιοι του Κρόνου έχουν μια ελαφριά κλίση. Ο δορυφόρος Διώνη, ρίχνει τη σκιά του κάτω δεξιά πάνω στο σύστημα των δακτυλίων. Ο δορυφόρος που διακρίνεται πάνω δεξιά ειναι η Τηθύς.
