- Αρης -

Οι παρατηρήσεις που έγιναν με τις διάφορες βολίδες δείχνουν ότι η επιφάνεια του Αρη είναι γεμάτη από κρατήρες, όπως άλλωστε και της Σελήνης, με τη διαφορά ότι είναι λιγότεροι και πιο αβαθείς. Αυτό οφείλεται στη διαβρωτική ενέργεια της ατμόσφαιράς του. Η μέση θερμοκρασία της επιφάνειάς του ειναι - 50οC (κυμαίνεται δηλαδή από 0οC εώς - 100oC ), είναι δηλαδή σημαντικά μικρότερη από της Γης που είναι 15οC. Το κλίμα του γενικά μοιάζει με ψυχρό κλίμα ερήμου.

Η ατμόσφαιρά του έχει πίεση 0,007 atm, είναι δηλαδή μικρότερη από το 1% της γήινης,και αποτελείται από 95% διοξείδιο του άνθρακα, 2,7% άζωτο, 1,6% αργό , 0,15% οξυγόνο και 0,03% νερό. Επειδή ,λοιπόν, η ατμόσφαιρά του είναι αραιή, είναι δυνατόν να παρατηρηθούν τα επιφανειακά χαρακτηριστικά του με σχετική ευκολία, όπως θα δείτε και στις παρακάτω φωτογραφίες, γεγονός που επέτρεψε τον ακριβή προσδιορισμό της περιόδου περιστροφής του, που είναι 24 ώρες, 37 λεπτά και 22 δευτερόλεπτα. Εξάλλου, ένα έτος Αρη ισούται με 687 γήινες μέρες.

Στην αρχή της ιστορίας του, ο Αρης εμοιαζε πολύ περισσότερο με τη Γη. Παρόλα αυτά ο Αρης, όπως η Σελήνη και ο Ερμής στερείται των τεκτονικών πλακών της Γης. Επειδή η ατμόσφαιρα του είναι πολύ αραιή , δεν παρατηρείται σε μεγάλο βαθμό το φαινόμενο του θερμοκηπίου ( η θερμοκρασία του πλανήτη ανεβαίνει μόνο κατά 5οC λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου ). Αυτό σημαίνει ότι η επιφάνεια του Αρη είναι πολύ πιο κρύα από ότι θα ήταν η Γη σ’ αυτήν την απόσταση από τον Ηλιο.

Οι παρατηρήσεις από τη Γη έδειξαν ότι η επιφάνειά του αποτελείται από τριών ειδών χαρακτηριστικούς σχηματισμούς :

λαμπρές ερήμους, με ερυθρό πορτοκαλί - απόχρωση

πιο σκοτεινές "θάλασσες" με γκριζο - κάστανη απόχρωση

λαμπρές, λευκές πολικές περιοχές.

Οι λευκές πολικές περιοχές, δηλαδή οι πόλοι του Αρη, είναι καλυμμένοι με ένα στρώμα ξηρού πάγου (στερεό CO₂) και από κοινό πάγο. Οι ισχυρές αμμοθύελες είναι κοινότατες στον Αρη και συχνά καλύπτουν μεγάλες περιοχές. Η σκόνη που σηκώνεται από τον άνεμο ευθύνεται για το ερυθρωπό χρώμα του ουρανού του Αρη, και για το χρώμα που παρατηρούμε από τη Γη.

Τα Κανάλια του Αρη

Ενώ τελικά αποδείχτηκε ότι κανάλια σαν αυτά που είχε σχεδιάσει ο Schiaparelli δεν υπάρχουν, οι επιστήμονες διαπίστωσαν με μεγάλη έκπληξη ότι υπάρχουν πολλές διαβρώσεις του εδάφους σαν ξεροπόταμοι, βαθειές κοιλάδες, φαράγγια που κάποτε φαίνεται ότι περιείχαν νερό. Οι σχηματισμοί αυτοί δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία ότι καποτε το νερό κυλούσε ‘αφθονο στις παρειές του πλανήτη. Η πιθανότερη ερμηνεία του μηχανισμού δημιουργίας των καναλιών αυτών, είναι ότι κάποτε στον Αρη κυλούσαν ποτάμια από νερό, που σήμερα δεν υπάρχει ούτε στην επιφάνεια, ούτε στην ατμόσφαιρα του Αρη. Πολύ πιθανό είναι όμως παφωμένο νερό να υπάρχει ακόμη κάτω από την επιφάνεια του Αρη, και κυρίως στην περιοχή των πόλων του.

Στις δύο φωτογραφίες, βλέπετε μέρος του συστήματος των καναλιών του Αρη.

Σύμφωνα με μια θεωρία, το κλίμα στον Αρη ήταν παλαιότερα θερμότερο και το νερό που σήμερα βρίσκεται παγωμένο, υπήρχε άφθονο στην επιφάνειά του σε υγρή κατάσταση. Αλλοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι παλαιότερα ο άξονας περιστροφής του πλανήτη, που αλλάζει με την μετάπτωση, σχημάτιζε μεγαλύτερη γωνία με το επίπεδο της τροχιάς του γύρω από τον Ηλιο (περίπου 46 μοίρες) , και έτσι οι ακτίνες του Ηλιου έπεφταν σχεδόν κατακόρυφα στους πόλους του. Ετσι, στα 10.000 χρόνια που διαρκείμια τέτοια μετάπτωση του άξονα, τα νερά των πόλων έλυωσαν με επακόλουθο την άφθονη και εκτεταμένη ροή των νερών ικανή να δημιοουργήσει ποτάμια και να προκαλέσει την παρατηρούμενη διάβρωση του εδάφους.

Υπάρχει ζωή στον Αρη ;

Ο τύπος έχει ασχοληθεί πολλές φορές με την πιθανότητα ύπαρξης εξωγήινης ζωής στον Αρη.

Φωτογραφίες που πάρθηκαν από τις αποστολές Mariner της NASA δείχνουν ένα σχηματισμό πάνω στην επιφάνεια του πλανήτη που προσομοιάστηκε με πρόσωπο, καθώς και γιγαντιαίους άλλους σχηματισμούς που λέχθηκε ότι ήταν πυραμίδες, κατασκευασμένες ίσως από κάποιο αρχαίο πολιτισμό που κάποτε κατοικούσε στον Άρη.

Τίποτα όμως δεν έχει εξακριβωθεί ακόμη και η NASA έχει δηλώσει ότι πρόκειται για τυχαίους σχηματισμούς βράχων πάνω στην επιφάνεια του πλανήτη.

Το γεγονός ότι κάποτε στην επιφάνεια του Αρη υπήρχε τρεχούμενο νερό είναι ο σημαντικότερος παράγοντας που μας κάνει να πιστεύουμε ότι ίσως κάποτε στο περελθόν να υπήρχε εξωγήινη ζωή στον Αρη. Η ανακάλυψη του μετεωρίτη της Ανταρκτικής έρχεται να επιβεβαιώσει τα λεγόμενα αυτά, αφού οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι ανακάλυψαν απολιθώματα μικροσκοπικών οργανισμών.

Η NASA πιστεύει ότι αυτό είναι το σηματικότερο γεγονός που έχει συμβεί σε σχέση με την εξωγήινη ζωή και για το σκοπό αυτό οργάνωσε την πασίγνωστη πλέον αποστολή "Mars Pathfinder", η οποία προσγειώθηκε με απόλυτη επιτυχία στην επιφάνεια του Αρη στις 4 Ιουλίου 1997. Ο Pathfinder θα συλλέξει πληροφορίες και θα εξερευνήσει την επιφάνεια του Αρη για αναζήτηση και άλλων απολιθωμάτων.

Οι φωτογραφίες είναι από τις πρώτες που έλαβε η NASA από το Pathfinder.

Σήμερα, έχουμε 24.000 φωτογραφίες που δείχνουν ότι η επιφάνεια του Αρη χωρίζεται σε περιοχές με κρατήρες ( κυρίως στο νότιο ημισφαίριο ), που μοιάζουν με την επιφάνεια της Σελήνης και σε περιοχές ομαλές ( βόρειο ημισφαίριο ) με πεδιάδες. Αυτές οι πεδιάδες, είναι γεμάτες βαλσατική λάβα, όπως και στη Σελήνη. Αντίθετα όμως με τη Σελήνη ο Αρης είναι ακόμη γεωλογικά ενεργός.

Οσον αφορά το εσωτερικό του Αρη, οι πληροφορίες που έχουμε προέρχονται από μελέτες της επιφάνειάς του, καθώς και από κάποιες χονδρικές στατιστικές. Το πιθανότερο ειναι πάντως ότι αποτελείται από πυρήνα ακτίνας 1700 km, μανδύα με λίγο μεγαλύτερη πυκνότητα από της Γης και φλοιό πολύ μεγαλύτερο από της Γης. Η απουσία μαγνητικού πεδίου υποδηλώνει ότι ο πυρήνας του Αρη ειναι μάλλον στερεός, και πιθανότατα αποτελείταικατά το μεγαλύτερο μέρος του από θείο και σίδηρο.

Σχηματισμοί στον Αρη

Το βουνό Ολυμπος, το ψηλότερο βουνό στο Ηλιακό μας σύστημα, ύψους 24 km και διαμέτρου 500 km.

Το πλάτωμα Θαρσις, ένα τεράστιο εξόγκωμα στη επιφάνεια του Αρη με 4000 km μήκος και 10 km ύψος.

Η Αρειανή Κοιλάδα (Valles Marineris), μία κοιλάδα μήκους 5000 km με ένα τεράστιο σύστημα καναλιών μήκους 4000 km.

O Ελληνικός Κρατήρας, κρατήρας του νοτίου ημισφαιρίου με βάθος 6 km και διάμετρο 2000 km.

Η εντυπωσιακότερη από αυτές τις κοιλάδες είναι η Αρειανή Kοιλάδα (Valles Marineris), που έχει μήκος 5000 km περίπου, πλάτος 120 km και βάθος 6 km, δηλαδή έχει μήκος μεγαλύτερο από την απόσταση Ελλάδας Ινδίας ή Ελλάδας Αγγλίας, πλάτος όσο το μισό Αιγαίο Πέλαγος και πολύ μεγαλύτερο βάθος από οτι η Μεσόγειος !

Στο κέντρο της φωτογραφίας φαίνεται το σύστημα των καναλιών στην κοιλάδα Valles Marineris, που εκτείνεται σε 4000 km μήκος και 7 km βάθος. Επίσης φαίνονται και 3 ηφαίστεια στα δυτικά, που υψώνονται απο 10 ως 18 km πάνω από το πλάτωμα Θάρσις, δηλαδή φθάνουν σε ύψη 18 με 26 km.

Η φωτογραφία είναι σύνθεση 100 φωτογραφιών του Viking (1980). Διακρίνονται ο κρατήρας του Schiaparelli, αριστερά του κέντρου, με διάμετρο 461 km. Οι σκοτεινές περιοχές με φωτεινές αναλαμπές ανήκουν στην περιοχή Oxia. Οι λαμπερές περιοχές στο νότο ( περιλαμβάνεται και ο Ελληνικός Κρατήρας κάτω δεξιά ) είναι σκεπασμένες από ξηρό πάγο.

Το ηφαίστειο Ολυμπος που είναι το μεγαλύτερο βουνο στον Αρη, αλλά και το μεγαλύτερο στο Ηλιακο σύστημα. Παροθσιάζει ομοοιότητες με ηφαίστεια στη Χαβάη, είναιόμως 100 φορές μεγαλύτερο από ένα μέσο ηφαίστειο. Η καλδέρα του έχει πλάτος 80 km και περιέχει πολλούς μικρότερους κρατήρες που έχουν δημιουργηθεί από παλιά ηφαστειακά επισόδεια.

Νότιος Πόλος

Μια τυπική είκόνα της επιφάνειας του Αρη. Οι πέτρες που βλέπετε έχουν πιθανότατα εκτοξευθεί κατά τις προσκρούσεις που δημιούργησαν τους κρατήρες. Η κοκκινωπή όψη της επιφάνειας οφείλεται στην παρουσία οξειδωμένου σιδήρου. Το ροζ χρώμα του ουανού οφείλεται στην εξαιρετικά λεπτή άμμο που βρίσκεται στην ατμόσφαιρα του Αρη.

Φόβος Ο Φόβος, όπως και ο Υπερίων ένας από του δορυφόρους του Κρόνου, δεν έχει σφαιρικό σχήμα, αλλά ακανόνιστο. Η μέση διάμετρός του είναι 27 km και το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του είναι τα μεγάλα αυλάκια στην επιφάνειά του. Τα αυλάκια δείχνουν να εκτείνονται ακανόνιστα προς όλες τις κατευθύνσεις από το γιγαντιάιο κρατήρα Stickney, μέχρι τον αντίποδά του. Το πλάτος και το μήκος των αυλακιών αυτών κυμαίνεται από 100 - 200 m και 10 - 20 m αντίστοιχα.

Δείμος Ο Δείμος έχει διαμετρο 15 km και εκετελεί μια πλήρη περιστροφή γύρω από τοναρη κάθε 30 ώρες. Λόγω του ακανονίστου σχήματός τους, ο Φόβος και ο Δείμος θεωρούνται ότι ήταν καότε αστεροειδείς που μπήκαν στην τροχιά του Αρη.