- Γη -
|
- Γη - |
|
Το εσωτερικό της Γης χωρίζεται σε ζώνες που έχουν διαφορετική χημική σύσταση και ιδιότητες :
Ο φλοιός είναι λεπτότερος κάτω από τους ωκεανούς και παχύτερος κάτω από τις ηπείρους. Ο πυρήνας αποτελείται ως επί το πλείστον από σίδηρο (ίσως και νικέλιο) και οι θερμοκρασίες που επικρατούν είναι περίπου 7200°C, θερμότερες, δηλαδή, από την θερμοκρασία στην επιφάνεια του Ηλιου. Ο κατώτερος μανδύας αποτελείται ως επί το πλείστον από πυρίτιο, μαγνήσιο και οξυγόνο μαζί με σίδηρο, ασβέστιο και αργίλιο. Ο ανώτερος μανδύας αποτελείται από πυριτικά άλατα μαγνησίου και σιδήρου, ασβέστιο και αργίλιο. Βέβαια, τις πληροφορίες αυτές τις έχουμε πάρει μέσω κάποιων σεισμικών τεχνικών και από τη λάβα ηφαιστείων που μας δίνει πληροφορίες για τον ανώτερο μανδύα, αφού η Γη στο μεγαλύτερο μέρος της μάζας της είναι εντελώς απρόσιτη.
Αντίθετα με τους υπόλοιπους γήινους πλανήτες, η Γη είναι χωρισμένη σε ένα σύστημα τεκτονικών πλακών, που υπάρχουν ανεξάρτητες η μία πό την άλλη πάνω από τον καυτό μανδύα. Οι τεκτονικές πλάκες είτε απομακρύνονται η μία από την άλλη (οπότε δημιουργείται νέο τμήμα φλοιού από το θερμό μάγμα που αναδύεται) , είτε συγκρούονται, οπότε η βαρύτερη πλάκα βυθίζεται και καταστρέφεται από το μάγμα.Οι κύριες τεκτονικές πλάκες είναι οκτώ :
Η επιφάνεια της Γης είναι πολύ νέα. Στην σχετικά μικρή περίοδο των 500,000,000 χρόνων ( η περίοδος αυτή είναι σχετικά μικρή για τα αστρονομικά δεδομένα ! ), οι τεκτονικές πλάκες συνεχώς ανανεώνονται και έτσι οι παλαιότερες γεωλογικές δομές χάνονται. Επομένως, η πολύ πρώιμη γεωλογική ιστορία της Γης έχει εξαφανιστεί. Η Γη είναι ηλικίας 4,5 με 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια, όμως τα παλαιότερα πετρ’ωματα που έχουν βρεθεί είναι ηλικίαςε λιγότερο από 4 δισ. χρόνια, ενώ πετρώματα παλαιότερα από 3 δισ. χρ.ονια είναι πολύ σπάνιο να βρεθούν.
Παρακάτω ακολουθούν φωτογραφίες που λήφθηκαν κατά καιρούς από διάφορες αποστολές στο διάστημα, με τις κυριότερες γεωγραφικές δομές της Γης.
|
Ανταρκτική
Η φωτογραφία είναι μία σύνθεση 11 φωτογραφιών που λήφθηκαν από το δορυφόρο Γαλιλαίο και στην οποία φαίνεται μεγάλο μέρος της Ανταρκτικής. Η περιοχή αυτή βρίσκεται νότια της Νότιας Αμερικής. Κάτω αριστερά, μπορείτε να διακρίνετε τη σκούρα μπλε Θάλασσα Ρος. Η Θάλασσα Αμούνδσεν είναι ορατή στην κορυφή της εικόνας.
|
Αυστραλία
Διακρίνεται η Ερημος Σίμπσον, με 451 km πλάτος και 547 km μήκος, νοτιοανατολικά των πηγών Αλις. Κάτω αριστερά φαίνεται η λίμνη Εύρ, λίμνη με θαλάσσιο νερό κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Κάτω δεξιά είναι η λίμνη Μπλάντς. Σχηματισμοί από άμμο φαίνονται νότια και ανατολικά της λίμνης Εύρ, από τους δυνατούς νότιους ανέμους που κυριαρχούν στην περιοχή.
|
|
Ηφαίστειο Αίτνα, Σικελία
Η Αίτνα είναι ενεργό ηφαίστειο που βρίσκεται στην ανατολική ακτή της Σικελίας και καθόλη του χρόνου βγάζει καπνούς. Κατά τη διάρκεια μιας έκρηξης το 1969, εκτοξεύτηκαν θραύσματα μήκους ως και 1 μέτρο. Η Αίτνα έχει ύψος πάνω από 3,000 μέτρα και επομένως είναι το ψηλότερο βουνό στην Ιταλία, νότια από τις Άλπεις.
|
Βόρεια Βραχώδη Ορη
Τα Βραχώδη Ορη αποτελούν ένα πολύ καλό παράδειγμα για τα βουνά της Γης. Η φωτογραφία λήφθηκε όταν ο ήλιος βρισκόταν πολύ χαμηλά στον ορίζοντα και οι σκιές στις χιονισμένες κορυφές δείχνουν πόσο ανώμαλοείναι το έδαφος. Το έδαφος των βουνών αυτών είναι τόσο ανώμαλο και απόμακρο που οι εξορύξεις και οι μελέτες του εδάφους κοστίζουν πάρα πολύ ακριβά. Ετσι, σήμερα, μέσω δορυφόρων, κομμάτια παλαιότερα απροσπέλαστα , μπορούν να εξερευνηθούν με πολύ χαμηλότερο κόστος.
|
|
Ο Πορθμός του Γιβραλτάρ
Στη φωτογραφία φαίνεται μέρος του Ατλαντικού Ωκεανού και της Μεσογείου Θάλασσας, οι οποίοι χωρίζονται από μία σημαντική γεωγραφική διαμόρφωση - τα στενά του Γιβραλτάρ. Η γη είναι ο μόνος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος, όπου υπάρχουν τέτοιοι σχηματισμοί, αφού είναι και ο μόνος πλανήτης στον οποίο το νερό είναι σταθερο, στην υγρή του φάση, πάνω στην απιφάνεια της Γης. Οι θάλασσες στάθηκαν πολύ σημαντικές στη διαμόρφωση και την ανάπτυξη της ζωής. Ο πορθμός του Γιβραλτάρ είναι το φυσικό όριο μεταξύ Αφρικής και Ευρώπης. Στην Ισπανία, αριστερά, ο σχηματισμός Γης που φαίνεται, είναι ο βράχος του Γιβραλτάρ. Η Αφρική είναι στη δεξιά πλευρά της φωτογραφίας.
|
Ο Ποταμός του Μισσισιπή
Η φωτογραφία λήφθηκε τον Ιούνιο του 1991, πάνω από το Σαιν Λιούις στο Μισούρι, και αριστερά διακρίνεται ο Μισισσιπής. Ο Μισισσιπής είναι ο τρίτος μεγαλύτερος ποταμός του κόσμου, μικρότερος κατά σειρά από τον Νείλο στην Αφρική και τον Αμαζόνιο στη Νότιο Αμερική. Ο ποταμός πολύ συχνά ξεχειλίζει και αλλάζει την πορεία πολλών παραποτάμων και συνεπώς αλλάζει τη διαμόρφωση του τοπίου αφήνοντας πίσω του ξεραμένες κοίτες. Οι κοίτες των παραποτάμων φαίνονται δεξιά και αριστερά του ποταμού στη φωτογραφία.
|
|
Γκραντ Κάνυον
Το Grand Canyon είναι το εντυπωσιακότερο φαράγγι στη Γη με μήκος 446 Km μήκος και 30 Km στο φαρδύτερο του σημείο, ενώ φθάνει και τα 1.6 Km σε βάθος. Το Grand Canyon δημιουργήθηκε από τη διάβρωση του ποταμού Κολοράντο.
|
Οψεις Ηφαιστείων
Οι δύο φωτογραφίες δείχνουν την ίδια ηφαστειακή έκρηξη, η μία μέσω ρανταρ και η άλλη μέσω φωτογραφικής μηχανής. Στα αριστερά βλέπετε τη φωτογραφία που τράβηξαν οι αστροναύτες από τη διαστημική βολίδα Endeavor, κατά τη στιγμή της έκρηξης καθώς πέρναγε πάνω από το ηφαίστειο Kliuchevskoi στην Καμτσάκα, Ρωσσία. Στα δεξιά βρίσκεται η φωτογραφία του ραντάρ, παρμένη μερικες μέρες νωρίτερα με το ραντάρ SIR-C/X-SAR. Ετσι, το ραντάρ μπορεί να "δει" μέσα από τη στάχτη και τον καπνό και να προβλέψει μία επερχόμενη έκρηξη.
|
|
Η Σελήνη
Οι φωτογραφίες του φεγγαριού λήφθηκαν από το διαστημόπλοιο Galileo. Η αριστερή εικόνα δείχνει την κοιλάδα Orientale, με ένα μικρό, σκοτεινό κρατήρα στο κέντρο του. Η δεξιά φωτογραφία δείχνει τη Σελήνη περιστραμένη, έστι ώστε η κοιλάδα Orientale να βρίσκεται δυτικά. Ο σκοτεινός Ωκεανός Procellarum βρίσκεται στο κέντρο, με τη Θάλασσα Imbrium ακριβώς από πάνω του και τη Θάλασσα Humorum από κάτω.
|
Ο κρατήρας Plum
Ενας αστροναύτης του Apollo 16 στέκεται σίπλα στον κρατήρα Plum της Σελήνης, με διάμετρο 30 m. Πολλοί μετεωρίτες έχουν προσκρούσει και στη Γη, αλλά ο αέρας και το νερό λειτουργούν ως φορείς απόσβεσης των ιχνών των κρατήρων. Στη Σελήνη, όμως, δεν υπάρχουν αυτοί οι παράγοντες και έτσι ο μόνος τρόπος να εξαφανιστούν είναι η σύγκρουσή τους με άλλους μετεωρίτες. Ετσι, οι περισσότεροι κρατήρες μένουν για αρκετό καιρό στηνεπιφάνεις της Γης.
|
|
Το Κανάλι Hadley
Το κανάλι αυτό έχει σχματιστεί από λιωμένη βαλσατική λάβα στην επιφάνεις της Σελήνης. Εχει πλάτος 1500m, βάθος 400m και μήκος 100Km. Τα τοιχώματα του καναλιού είναι πολύ απότομα με πλάγιες γωνίες 25 - 30ο .
|
Περιοχή Μασίφ
Ο αστροναύτης Harrison "Jack" Schmitt συλλέγει δείγματα από την περιοχή Μασίφ.
|
Η επιφάνεια της Γης καλύπτεται 71% από νερό. Αυτό έχει τεράστια σημασία για την ανάπτυξη της ζωής όπως την ξέρουμε με τη σημερινή της μορφή. Επίσης, οι ωκεανοί της Γης παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο για τη διατήρηση της θερμοκρασίας σε σταθερά επίπεδα. Η ατμόσφαιρα της Γης αποτελείται 77% από άζωτο, 21% από οξυγόνο και επίσης ίχνη από αργό, διοξείδιο του άνθρακα και νερό. Είναι πιθανό το διοξείδιο του άνθρακα να βρισκόταν σε πολύ μεγαλύτερα επίπεδα όταν η Γη πρωτοσχηματίστηκε, η ποσότητα αυτή όμως ενσωματώθηκε σε ανθρακούχα πετρώματα και σε μικρότερο ποσοστό διαλύθηκε στους ωκεανούς, είτε καταναλώθηκε από τα φυτά. Η μικρή αυτή ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που βρίσκεται σήμερα στην ατμόσφαιρα της Γης είναι πολύ σημαντική γιατί βπηθά κατά κύριο λόγο στη διατήρηση της θερμοκρασίας μέσω του φαινομένου του θερμοκηπίου. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου μάλιστα, αυξανει τη θερμοκρασία της Γης κατά ένα μέσο όρο 35οC (η θερμοκρασία της γης θα κυμαινόταν αλλιώς μεταξυ -21 και +14οC). Χωρίς αυτό, οι ωκεανολι θα πάγωναν και η ζωή, όπως την ξέρουμε σήμερα, δε θα υπήρχε.
Εχει παρατηρηθεί ότι η βαρυτική αλληλεπίδραση τηε Γης με τη Σελήνη επιβραδύνει την περιστροφή της Γης. Πρόσφατη μελετη έδειξε ότι το έτος είχε 481 μέρες πριν από 900 εκατομμύρια χρόνια. Τέλος η Γη παρουσιάζει μαγνητικόπεδίο που προέρχεται από ηλεκτρικά ρεύματα που παράγονται στο εσωτερικό της.
